Tarım ve Orman Bakanlığı, Kurban Bayramı dolayısıyla kurbanlıkların kesimi ve atıkların bertaraf edilmesinde çevre ve görüntü kirliliği oluşmaması için önemli uyarılarda bulundu. Çevre ve su kaynaklarının korunması için atıkların açılacak çukurlara gömülmesi, kesim alanlarının içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının dışında kalacak şekilde belirlenmesi istendi.
İÇME VE KULLANMA SULARININ KİRLENMESİNİN ÖNÜNE GEÇİLMELİ
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı imzasıyla, İçme Suyu Kaynaklarının Korunması Amacıyla Kurban Bayramı Süresince Alınacak Tedbirler Hakkında genelge yayımlandı. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından Düzce Valiliği’ne gönderilen genelgede; Kurban Bayramı'nda artması muhtemel faaliyet dolayısıyla içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, göl, gölet ve bunların havzaları ile dere ve nehirlerdeki su kalitesinin korunması, sürdürülebilir kullanımının sağlanması amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasının önemine işaret edildi.
Kurban Bayramı öncesi ve sırasında belirlenecek kurban satış ve kesim alanlarının, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının dışında kalacak şekilde belirlenerek içme suyu kaynaklarının fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik olarak kirlenmesinin önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı.
Kırsal yerleşim yerlerinde yer altı suyu ile kaynak suyu beslenim ve boşalım alanları içerisinde hayvan kesim faaliyetlerine müsaade edilmemesi, hayvan kesimi yapılacak yerlerde katı atıkların (iç organlar, dışkı, deri parçaları vb.) dere yataklarına, kanalizasyon ve yağmur suyu hatlarına ulaşmasını engelleyecek tedbirlerin alınması gerektiği belirtildi. Ayrıca kötü kokuların oluşmasının, haşerat çoğalmasının ve altyapı tıkanıklığından kaynaklı su baskınlarının önüne geçilmesi istendi.
Atıkların sızdırmaz, dayanıklı ve yüksek yoğunluklu polietilen torbalara konularak ilgili belediyesi tarafından varsa düzenli depolama sahalarında yoksa da gerekli dezenfeksiyon işlemleri yapılarak bertaraf edilmesi gerektiği belirtilen genelgede, sıvı atıkların (kan, idrar) ise katı atıklardan ayrı toplanarak mevzuata uygun şekilde bertaraf edilmesi gerektiği vurgulandı.
Ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Kurban Bayramı'nda aşağıdaki hususlara dikkat edilmesinin önemine işaret edildi:
KURBANLIK HAYVANLARIN KESİMİNDE ÇEVRE VE GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİNE DİKKAT
“Kurbanlık hayvanlar, Bakanlıktan şartlı onay/onay belgesi almış kesimhaneler ile kurban hizmetleri komisyonlarının belirlediği kesim yerlerinde kesilmelidir. Kurban Bayramı'nın anlam ve önemine uygun şekilde idrak edilmesi amacıyla kurbanlar insanların gelip geçtiği, dinlendiği sokak, park, bahçe ve meydanlarda, akarsu kenarlarında kesilmemeli, kurban keserken çevre kirletilmemeli ve vatandaşlar rahatsız edilmemelidir. Atıkları hayvanların yemesine ve çevreye yaymasına izin verilmemelidir. Atıklar derin çukurlar açılarak gömülmelidir. Hayvanlardan insanlara geçen ve zoonoz olarak ifade edilen birçok hastalık etkeninin, bu atık ve artık maddelerle insanlara bulaştığı unutulmamalıdır. Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri ve hayvan pasaportları en yakın il/ilçe tarım ve orman müdürlüğüne teslim edilmelidir.
YÜZME, PARÇALAMA, MUAYENE ve KONTROL
Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin teması önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar; et kalitesini olumsuz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bulaşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden ayrı bir yerde poşet, çöp bidonu, konteyner veya çukurlara boşaltılmalı, çevre kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler evcil ve yabani hayvanlara verilmemeli, hayvanların çıkaramayacağı derinlikte çukurlara gömülerek bertaraf edilmelidir. Anormal görünüşe sahip iç organlar (normalden büyük, kokulu iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar, çamur kıvamında dalak gibi) ve etler (iltihaplı, kokulu, kanı pıhtılaşmayan gibi) veteriner hekime muayene ettirilmelidir.
KURBAN ETİNİN SOĞUTULMASI
Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma işlemi vakit geçirilmeden başlatılmalıdır. Sakatatlar 3°C'ye, diğer etler 7°C'ye veya daha düşük sıcaklıklarda soğutulmalı ve bu sıcaklıklarda muhafaza edilmelidir.
KURBAN ETİNİN TAŞINMASI
Taze etler gıda ile temas amacıyla üretilmiş uygun malzemelerde taşınmalıdır. Bu amaç için üretilmemiş çöp poşeti-kovası gibi gıda ile temasa uygun olmayan malzemelerle taşınması halinde bu malzemelerden istenmeyen maddelerin gıdaya geçişi söz konusu olabilmektedir. Ayrıca etlerin kokuşma ve bozulmanın önlenmesi için hava alacak şekilde taşınması ve en kısa sürede aşağıda bahsedilen yöntemlerle muhafaza edilmesi önemlidir.
KURBAN ETİNİN SAKLANMASI
Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini muhafaza eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanıp buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C'de 6 ay saklanabilir. Etlerin diğer bir saklama şekli de kavurma yapmaktır. Kavurma yapılan etler uygun şartlarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun süre saklanması bozulmaya, besleyici değerinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur. İşkembe ve bağırsaklar çok iyi temizlendikten sonra değerlendirilmelidir. Temizlik için sağlığa zararlı kimyasal maddeler kullanılmamalıdır. Sakatat çok çabuk bozulduğu için kısa sürede tüketilmelidir.
DERİNİN YÜZÜLMESİ VE TUZLANMASI
Derinin düzgün ve hasarsız yüzülmesine dikkat edilmeli, yüzme işlemine önce bacaklardan başlanmalı, sonra varsa yüzme makinesi ile, yoksa bıçakla sürdürülmelidir. Yüzme bıçakları sivri uçlu olmamalı, küt ve kavisli olmalıdır. Yüzme sırasında derinin kıllı, kirli dış yüzeyi ve kesicinin deriyi tutan kirli eli ete değmemelidir. Deri üzerinde yağ ve et parçaları kalmamasına özen gösterilmelidir. Koyun ve keçilerin derileri tulum şeklinde çıkarılmalıdır. Bunun kolaylıkla yapılması için deri altına hava verilerek şişirilmelidir. Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan sızar. Böylece bozulma riski azalır.”